Van modderpoel naar poel van ecologische waarde

Door toeval kwam ik tot de ontdekking dat in onze buurt volop wordt gewerkt aan verschillende projecten ter verbetering van het landschap en de natuur, het zogenaamde Loarns Landschap project. Het Loarns Landschap is een Levend Landschapsproces van Stichting Landschapsbeheer Gelderland. De gemeente participeert en faciliteert en SLG zorgt voor ondersteuning bij het omzetten van ideeën naar concrete uitvoering. De bewoners van de Larense Broek e.o voelen zich betrokken bij hun landschap en willen zich er graag voor inzetten.

Binnen dit overkoepelend Loarns Landschap project zijn er tal van werkgroepen ontstaan die actief bezig zijn met de uitvoering van verschillende projecten in onze buurt. Zo wordt er o.a. gekeken naar de wegbeplanting en bloeiende bermen, wordt de geschiedenis van de buurt in kaart gebracht (en later via een route beschikbaar gemaakt), hoe we het coulisselandschap en het streekeigen erf kunnen optimaliseren en is er een project gaande die voor meer verbinding tussen de agrariërs en de overige bewoners moet zorgen. Tijdens een bak koffie bracht Ben Hankel mij op de hoogte van de plannen van zijn projectgroep: Het versterken van de biodiversiteit langs de Dortherbeek met behulp van poelen.

Door een zestal enthousiaste buurtbewoners in deze ‘poelen’ groep wordt bekeken of door optimalisatie van bestaande en/of aanleg van nieuwe poelen de biodiversiteit verder verbeterd kan worden. Ben: “Vorig jaar hebben wij geïnventariseerd op welke locaties we ons als projectgroep willen richten. Dit betreffen dan mogelijke locaties voor nieuwe poelen, aanleg van natuurvriendelijke (ecologische) oevers langs de (oude) Dortherbeek / Voorste Beek of bestaande poelen die volgens ons mogelijk verbeterd kunnen worden.”

De projectgroep heeft besloten dat de ‘scope’ van dit project zich bevindt in het gebied langs/nabij de route van de oude en huidige Dortherbeek, tussen de Wittendijk en de Markeloseweg. Met name in het gedeelte tussen de N332 en de Wittendijk is in het verleden weinig gedaan voor de biodiversiteit langs de beek, zodoende zijn ook bewust enkele locaties in dit gedeelte opgenomen.

 

Een van de zes locaties is de poel langs de Horstweg, nabij de toegang tot het bos van landgoed Verwolde. De poel verandert van gezicht in de loop van de seizoenen. In het voorjaar lopen er schapen met lammetjes, ’s zomers ligt de poel bijna droog, in de herfst is het een verzamelplaats voor trekvogels en ’s winters kun je er schaatsen als het stevig gevroren heeft.

 

Het idee van de projectgroep is om het waterpeil in deze poel gedurende het hele jaar op peil te kunnen houden. Niet alleen zorgt dit voor het extra vasthouden van water tijdens de drogere periodes, ook zal dit een positief effect hebben op de aanwezige flora en fauna gedurende het hele jaar, met name watervogels. Daarnaast is in de zomermaanden het zicht voor omwonenden en toeristen op een poel met water natuurlijk veel fraaier dan het zicht op een grotendeels drooggevallen vlakte. Via de nabij gelegen Voorste Beek, of de sloot langs de Horstweg zelf, kan een mogelijkheid gerealiseerd worden om het waterpeil in de poel te reguleren.

 

Bij twee locaties zal meer gekeken worden naar de mogelijkheden tot aanleg van een nieuwe poel en/of aanpassing van de oevers langs de Dortherbeek. Voor een drietal andere locaties wordt meer naar het onderhoud van een bestaande poel gekeken. Het plan is dan ook om onderhoud in de toekomst mogelijk met enkele enthousiaste buurtbewoners te kunnen uitvoeren.

 

Ben geeft aan dat het belangrijk is om te vermelden dat de projectgroep nooit zo maar over kan gaan tot uitvoeren: “Bij mogelijke aanpassingen, zoals een nieuwe oever of poel, zullen we uiteraard altijd toestemming moeten krijgen van de grondeigenaren zelf, maar ook bijvoorbeeld de goedkeuring van de eigenaar van het perceel ernaast. Een wijziging kan immers ook (ongewenste) impact op de omgeving hebben, en dat willen we natuurlijk voorkomen!”

 

Ben vertelt verder: “Hoe enthousiast de mensen in onze werkgroep ook zijn: het ontbreekt ons wel aan voldoende kennis over (aanleg en onderhoud van) poelen. We kunnen wel van alles willen en bedenken, maar of de plannen ook inderdaad bijdragen tot verbetering van de biodiversiteit, (financieel) haalbaar en voor iedereen wenselijk zijn, zullen we moeten onderzoeken.”

 

In het voorjaar 2022 vindt dan ook een schouw plaats met alle betrokkenen; de grondeigenaren, Stichting Landschap Gelderland, het waterschap, leden van de projectgroep, de gemeente Lochem en ‘t Onderholt. Tijdens de schouw wordt per locatie de huidige situatie, de knelpunten en de gewenste situatie in kaart gebracht en besproken.

 

Na afloop wordt per locatie bekeken of eventuele vervolgacties kunnen worden uitgevoerd. Wanneer dit zo blijkt te zijn zal een plan opgesteld worden waarin o.a. de aanleg- en/of onderhoudskosten, de wensen m.b.t. het onderhoud verder worden uitgewerkt.

 

Van idee naar plan en ten slotte de uitvoering neemt de nodige tijd en energie in beslag. Het is geen gemakkelijke opgave om alle betrokkenen tegelijkertijd te laten deelnemen aan de schouw in deze Corona tijd. Er is een potje geld beschikbaar om plannen te kunnen realiseren, maar we zullen verder moeten uitzoeken wat mogelijk en nodig is. Ben is er in ieder geval enthousiast over. Hij benadrukt dat dit en de andere projecten kleinschalig zijn. De projecten staan of vallen bij de inzet van vrijwilligers. Juist in de buurtschappen maakt de onderlinge verbondenheid dit mogelijk. Het zorgt ook voor een nadere kennismaking tussen de van oorsprong agrarische gemeenschap met de (soms) ‘nieuwe Achterhoekers’.

Door Jaap de Boer